Overzicht monumenten Berg en Dal
Duivelsberg (ongen.) te Berg en Dal: restanten van twee mottekastelen
Rijksarcheologisch monument
Huidige functie: uitzichtpunt
Bouwjaar: ca. 1000
Kenmerken: op de top van de Duivelsberg gelegen kunstmatig opgeworpen heuvels. De hoogst gelegen motte is 4 m hoog, reikt tot 78 m boven NAP, heeft een diameter van ca. 20 m en wordt omringd door een aarden wal en een droge gracht. Ten oosten hiervan ligt een eveneens 4 m hoge motte met droge gracht aan de westzijde. De diameter bedraagt ca. 8 m.
Vroegere functies: motteburcht en uitzichtpost.
Hengstdal 33 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwtype: hallenhuis
Bouwjaar: begin 19de eeuw, verbouwd in 1923
Kenmerken: wit gesausd pand met een lage bouwlaag onder een wolfdak met rode pannen. De voorgevel is nagenoeg symmetrisch en heeft twee deuren en een hooiluik. Aan de achterzijde zit een rondboogvormige poort.
Vroegere functie: boerderij met dubbele woning
Kastanjelaan 5 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1910
Kenmerken: bakstenen pand op rechthoekige plattegrond onder mansardedak met rode geglazuurde kruispannen. In de voorgevel een omrand pseudo-fries van witte en rode tegels, aan de zijgevels een fries van gepleisterde velden tussen baksteenranden. T-vensters met drieruitsbovenlichten van geel kathedraalglas.
Kastanjelaan 10 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1900-1910
Bouwstijl: invloeden van Jugendstil (portiek)
Kenmerken: bakstenen deels gepleisterd pand met speklagen op rechthoekige grondslag onder een zadeldak met rode pannen. Aan de voorgevel een portiek met Jugendstil glas-in-lood in het bovenlicht, een vijfzijdige houten serre en rechts een T-venster met eveneens Jugendstil glas-in-lood in het bovenlicht. De vensters hebben alle een segmentboog en gepleisterde boogvelden.
Kastanjelaan 14 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woning
Bouwjaar: ca. 1920
Kenmerken: houten woonhuis met betonnen fundering op rechthoekige plattegrond onder zadeldak met rode en blauwe pannen en een geprofileerde windveer. het terras op bogen is later deels voorzien van glas om een serre te vormen. Het dak is voorzien van nokpannen met kamprofiel. De gevels zijn opgetrokken van houten vakwerk.
Vroegere functie: vakantiehuisje
Kastanjelaan 16 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: 1871
Bouwstijl: neoclassicisme
Kenmerken: Vrijstaande grijsgepleisterde villa op rechthoekig grondplan onder schilddak met blauwe pannen en op elke nok een schoorsteen. De gevels eindigen in een hoofdgestel met kroonlijst. De voorgevel is symmetrisch ingedeeld met een paneeldeur in het midden en aan de bovenzijde afgeschuinde vensters met schuiframen aan weerszijden.
Louisedal, nabij Meerwijkselaan te Berg en Dal
Archeologisch rijksmonument
Huidige functie: natuurgebied
Kenmerken: Terrein met mogelijk overblijfselen/sporen van een Romeins aquaduct, onderdeel van het Aquaduct Groesbeek. Dit zou aangelegd zijn tussen 71 en 105 na Chr. ten behoeve van de watervoorziening van de legerplaats van het Tiende Legioen op de Hunerberg in het huidige Nijmegen-Oost. Het systeem bestond mogelijk uit een aantal kunstmatig aangelegde aarden dammen en dalen met daarin houten goten. Het Louisedal is kunstmatig uitgediept.
Meerwijkselaan 2-4 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: dubbel woonhuis
Bouwjaar: 3e kwart 19e eeuw
Kenmerken: witgeschilderd bakstenen pand op zwarte plint op rechthoekige grondslag onder een zadeldak met rode en blauwe pannen. De rechter zijgevel bevindt zich aan de Meerwijkselaan. Aan de voorgevel van huisnummer 4 een houten uitbouw, die herinnert aan de café-functie, alsmede een omkaderd boogvormig veld waarin de naam.
Vroegere functie: ontginningshoeve/boerderij behorend bij Landgoed De Uilenput; café met camping.
Meerwijkselaan 5 te Berg en Dal: Beukenoord / Den Uleput
Gemeentelijk monument
Huidige functie: wooneenheden / kamerverhuur
Bouwjaar: 1908, uitgebreid in 1960.
Bouwstijl: kenmerken van chaletstijl en Jugendstil
Kenmerken: grote vrijstaande bakstenen deels gepleisterde villa met opgetild schilddak op groot dakoverstek met klossen. Overdekt terras met glazen afdak op fraai gedetailleerde houten ondersteuningsconstructie, daarboven een loggia met houten balustrade en kolommen. Aan de achterzijde een tweede loggia met zandstenen kolommen. Enkele bovenlichten met Jugendstil glas-in-loodramen, rechts van de entree een uitbollend venster. In de gevel aan de Meerwijkselaan een gevelsteen met bouwjaar en naam, aan de weg een dubbele houten toegangspoort in Jugendstil.
Vroegere functie: gebouwd op de plek van een eerdere villa genaamd “Huyse Den Uleput”, ook bekend als Villa Beukenoord. Vanaf 1949 onder de naam 'Huize Fatima' in gebruik als studiehuis van de Paters Montfortanen. In 1960 lieten de paters een aanbouw toevoegen.
Meerwijkselaan bij nummer 5 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: tuinhuisje
Bouwjaar: ca. 1910
Bouwstijl: chaletstijl
Kenmerken: houten vakwerkhuisje met ruw gepleisterde muurvelden onder een overstekend zadeldak met rode pannen. In de zijgevels trapeziumvormige draairamen met luiken.
Vroegere functie: tuinhuisje van Villa Beukenoord / Den Uleput.
Meerwijkselaan 9 te Berg en Dal: Westermeerwijk
Gemeentelijk monument
Huidige functie: kantoor
Bouwjaar: ca. 1900
Bouwstijl: nieuw-historiserende stijl gebaseerd op het Hollands classicisme, met elementen in Jugendstil en chaletstijl
Kenmerken: klein kasteeltje van baksteen op samengesteld grondplan met afgeplat leiengedekt schilddak en torenvormige deels gepleisterde entreebouw eindigend in een achtzijdige lantaarn. Traptorentje met ingesnoerde spits. Bij de entree een natuurstenen gebeeldhouwde doorgang. Een deel van het oorspronkelijke vakwerkachtige muurwerk is vervangen door metselwerk. Opzij van het kasteeltje een koetshuis en een (latere) garage, alles gelegen in een tuin in landschapsstijl.
Vroegere functie: tot 1835 stond hier Huis Westermeerwijk, dat in dit jaar afbrandde. Baron Van Lamsweerde liet rond 1900 dit in de volksmond "Kasteeltje van de Baron" genoemde pand bouwen.
Oude Holleweg (ongen.) te Berg en Dal: toegangspoort Kalorama
Gemeentelijk monument
Huidige functie: toegangspoort
Bouwjaar: ca. 1920
Kenmerken: Tussen twee bakstenen hekpijlers hangende dubbele smeedijzeren poort, waarin de tekst ‘St. Johannes de Deo’ is aangebracht. Op de linker hekpijler staat de naam ‘Kalorama’ op een natuurstenen plaat.
Oude Holleweg 6 te Berg en Dal: Huis Hooghorst
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1900, verbouwd in 1908, 1928 en 1933
Bouwstijl: rationalisme
Architect: architectenbureau H.P. Berlage
Kenmerken: L-vormig, twee bouwlagen tellend pand, waarvan de korte vleugel een asymmetrisch afgewolfd zadeldak heeft en de haaks daarop staande lange vleugel een schilddak. Beide daken zijn met pannen gedekt.Op het oostelijke dakschild van de lange vleugel staat een klokkenstoeltje. Tegen de linker zijgevel is een serre gebouwd. Alle vensters zijn van luiken voorzien.
Oude Holleweg 10 te Berg en Dal: Huys te Schengen
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwtype: villa
Bouwjaar: 1873 (huis), ca. 1800 (koetshuis en schuur), ca. 1900 (duiventil)
Bouwstijl: eclecticisme
Kenmerken: wit gepleisterd blokvormig pand van twee bouwlagen onder een schilddak met donkere pannen. Het risalerende middendeel in de grotendeels blinde voorgevel telt drie bouwlagen onder een flauw hellend zadeldak met windwijzer. De gevels zijn verticaal geleed door deels geblokte, deels geprofileerde lisenen. Bij het huis staan een koetshuis met schuur onder een samengesteld zadeldak en een duiventil.
Oude Holleweg 14 te Berg en Dal: Chalet Stollenburg
Rijksmonument (gemeentelijk monument)
Huidige functie: woonhuis
Bouwtype: villa
Bouwjaar: 1874 (bovenbouw), ca. 1883 (onderbouw)
Bouwstijl: chaletstijl
Architect: D. Geijsbeek Molenaar (onderbouw)
Kenmerken: op lage grijs gepleisterde onderbouw staand kruisvormig pand van één bouwlaag onder een samengesteld overstekend dak met leien. De muren zijn in vakwerk opgetrokken, met wit gepleisterde velden. De symmetrische voorgevel bestaat uit een middendeel met hoog opgaand steil geknikt schilddak met een dakkapel onder een schilddak. Het wordt geflankeerd door lagere zijvleugels onder lage schilddaken, waarvóór zich tot serres verbouwde veranda’s onder een lessenaarsdak bevinden. In het bewaard gebleven oorspronkelijke interieur valt een gebrandschilderd glas-in-loodraam in de woonkamer op.
Vroegere functies: paviljoen op de Eerste Koloniale en Uitvoerhandel Tentoonstelling van 1883 te Amsterdam, woning, rusthuis, kantoor
Oude Kleefsebaan 2-4, Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: provincialaat Orde der Dominicanen Nederland
Bouwjaar: 1928
Architect: C.M.F.H. Estourgie
Bouwstijl: expressionisme met kenmerken van de Amsterdamse School
Kenmerken: donkerrood bakstenen onderkelderd complex bestaande uit een voorhuis met hoofdingang, ontvangkamer en kapel en een achterhuis met slotklooster, onder schilddaken. De benedenverdieping herbergt gemeenschappelijke ruimtes, de eerste verdieping cellen voor de zusters en de tweede verdieping ateliers voor vervaardiging/verfraaiing en reparatie van paramenten. Een van de boogvormige portieken is verloren gegaan in 1982, andere opvallende details zijn de spinvensters en de vooruitspringende gevelafsluitingen. Gelegen in een tuin met de as op de voordeur, waarin een Mariagrot en een kerkhofje met kruisbeeld uit 1898, afkomstig uit het klooster van de zusters Dominicanessen van Venlo.
Vroegere functie: slotklooster, gebouwd voor de Zusters van het Gezelschap der Dochters van Jezus Heilig Hart. Deze congregatie verliet het pand in 1980, waarna het in gebruik werd genomen door de zusters Dominicanessen van Venlo, die de naam veranderden in “Mariadal.”
Oude Kleefsebaan bij nummer 2-4 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: kruisbeeld in architecturale compositie
Bouwjaar: 1928
Architect: vermoedelijk C.M.F.H. Estourgie
Bouwstijl: expressionisme
Kenmerken: stenen beeld op houten kruis bevestigd tegen een kolom van rode baksteen, die aan de bovenzijde rondbogig eindigt en rondom loopt in een rollaag. De kolom staat op een V-vormige keermuur van gele baksteen die aan beide zijden eindigt in een halfronde bloembak. Voor de kolom een halfronde gemetselde tafel met zes traptreden. Het geheel staat in een twee treden hoog gemetseld perk in de vorm van een afgeronde driehoek dat omgeven is door fraai vormgegeven hekwerk.
Oude Kleefsebaan 10 te Berg en Dal: Rust en Vrede
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: 1912
Kenmerken: vrijstaand gepleisterd bakstenen pand met speklagen op een blauwgrijs gepleisterde plint onder een zadeldak met rode pannen. Aan de asymmetrisch ingedeelde voorgevel met later toegevoegde luifel bevindt zich een geschilderd veld met de naam onder een rond schijnvenster. Bijzondere elementen zijn de bewerkte windveer en het inpandige balkon. Aan de linkerzijde een serre.
Oude Kleefsebaan 28 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: laatste kwart 19e eeuw
Kenmerken: vrijstaand gepleisterd bakstenen pand met speklagen op rechthoekige plattegrond onder een zadeldak met blauwe pannen, boven deur en vensters segmentbogige strekken met witte aanzet- en sluitstenen.
Oude Kleefsebaan 64 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1930
Kenmerken: bakstenen eenlagig pand op vierkant grondplan onder een tentdak met rode pannen en een witgepleisterd fries. Symmetrisch ingedeelde gevels met meerruitsbovenlichten en meerkleurig beschilderde luiken voor de onderramen.
Vroegere functie: portierswoning behorend bij het landgoed Watermeerwijk.
Oude Kleefsebaan 95 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1915
Kenmerken: Het pand staat met de linkerzijgevel naar de Oude Kleefsebaan gericht. Rechthoekige bakstenen bouwmassa onder een deels overstekend zadeldak met blauwe pannen en drie door de voorgevel brekende dakkapellen met topgeveltje en zadeldakje. Het pand heeft een zeldzame kapconstructie met schenkelspanten. De achtergevel was naar de school gekeerd en is daarom vrijwel geheel blind uitgevoerd. Het pand heeft schuiframen en jaloezieluiken.
Vroegere functie: hoofdonderwijzerswoning, behorende bij de lagere school (afgebroken in 1977).
Oude Kleefsebaan (ongen.) te Berg en Dal: Kerstendal en Watermeerwijk
Archeologisch rijksmonument
Huidige functie: natuurgebied
Kenmerken: Terrein waarin mogelijk overblijfselen van een aquaduct uit de Romeinse tijd, aangelegd en in gebruik geweest van 71-105 na Christus ten behoeve van de watervoorziening van de legerplaats van het Tiende Legioen op de Hunerberg in het huidige Nijmegen-Oost. Het systeem bestond mogelijk uit een aantal kunstmatig aangelegde aarden dammen en dalen met daarin houten goten. De bron voor de waterleiding zou ontspringen aan de overzijde van de Oude Kleefsebaan. Het Kerstendal is in ieder geval kunstmatig verdiept. Rechts van het Kerstendal bevindt zich een verhoging (vroeger aangeduid als “Vestaalsche Heuvel”) waar zich mogelijk een bronheiligdom (of nymphaeum) heeft bevonden. Onderdeel van het Aquaduct Groesbeek.
Oude Kleefsebaan 102-106 te Berg en Dal: voorgevels
Gemeentelijk monument
Huidige functie: restaurant
Bouwjaar: 1914
Bouwstijl: kenmerken van Jugendstil
Kenmerken: oorspronkelijk vierkant gepleisterd bakstenen pand onder afgeplat schilddak met donkere pannen, dat diverse malen naar achteren uitgebreid werd. De asymmetrisch ingedeelde voorgevel kende vroeger twee toegangen, waarvan er één is dichtgezet. Over de gehele breedte een vermoedelijk niet oorspronkelijk balkon, links een veranda met Jugendstil-houtsnijwerk, rechts een erker. In de veranda een vloer met gestileerde bloemmotieven. Op de verdieping een vlaamse gevel die beëindigd wordt met een sierlijke opbouw waarin het jaartal 1914 en het opschrift “DE-NED: LEEUW”.
Vroegere functie: café en woonhuizen, gelegen schuin tegenover de toenmalige Nederlands-Duitse grens.
Oude Kleefsebaan 119 te Berg en Dal: De Wychert
Rijksmonument (gemeentelijk monument)
Huidige functie: woonhuis en kantoor
Bouwtype: landhuis
Bouwjaar: 1907
Bouwstijl: nieuw-historiserend
Architect: J.W. Anrath
Kenmerken: groot landhuis, samengesteld uit rechthoekige bouwdelen onder met leien bedekte schilddaken, een zadeldak en een tentdak. Deze worden verlevendigd met dakkapellen met overstekende schilddaken. Het hoofdvolume telt twee bouwlagen met in de zijgevels en links in de voorgevel een trapgevel. Rechts in de voorgevel, boven de omlijste voordeur, rijst een achtzijdige toren op met bovenop een rondlopende balustrade. Daarboven verjongt zich de toren, die wordt bekroond met een leien gedekte spits. Links aan de achterzijde van het pand bevindt zich een bouwdeel met plat dak en balustrade. De vensters hebben halve luiken.
Vroegere functies: woning, klooster, orthopedagogisch instituut
Oude Kleefsebaan 121 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwtype: bijgebouw landhuis
Bouwjaar: ca. 1910
Bouwstijl: traditioneel met kenmerken van chaletstijl
Kenmerken: rechthoekig pand van een bouwlaag onder een ver overstekend wolfdak met donkere pannen, waarin met rode pannen een karakteristiek ruitmotief is aangebracht. De ingangspartij bevindt zich onder een vooruitspringende luifel die op stijlen rust. De achtergevel heeft een verhoogd middendeel met Vlaamse gevel.
Vroegere functie: hovenierswoning bij De Wychert
Oude Kleefsebaan 125-127 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: dubbel woonhuis
Bouwjaar: ca. 1875, ca. 1925 (garage), 1995 (aanbouw)
Bouwstijl: neoclassicistisch, interbellum (garage)
Kenmerken: rechthoekig wit gepleisterd pand van een bouwlaag onder een met donkere pannen belegd zadeldak tussen tuitgevels. De voorgevel wordt geleed door uitspringende geblokte lisenen. Een van de assen telt twee bouwlagen onder een schilddak. Rechts achter het pand staat een rechthoekige garage onder een steil geknikt zadeldak met donkere pannen. De voorgevel is symmetrisch.
Vroegere functie: koetshuis, koetsierswoning en garage
Oude Kleefsebaan 130 te Berg en Dal: Villa Dalhof
Rijksmonument
Huidige functie:
Bouwjaar: Ca 1912-14
Architect: vermoedelijk C.M.F.H. Estourgie
Bouwstijl: Nieuw-historiserende stijl, gebaseerd op het Hollands classicisme.
Kenmerken: volledig onderkelderde bakstenen vrijstaande villa, gelegen in een ruime tuin, op nagenoeg rechthoekige plattegrond onder een overstekend afgeplat schilddak met donkere pannen. Het dakoverstek rust op fraai gesneden consoles, op de nokhoeken bevinden zich pirons. De diverse schoorstenen zijn gepleisterd. De gevels zijn voorzien van lisenen en lijsten, bijna alle meerruitsvensters van luiken. Aan de linkerzijde twee lagere aanbouwen. Vrij gaaf bewaard interieur met een zeer grote 'hall' met betimmerde lambrizering en fraaie tegelvloer. Het monumentale trappenhuis is uitgevoerd in 17e eeuwse trant.
Vroegere functie: villa gebouwd in opdracht van de (margarine)fabrikantenfamilie Jurgens.
Oude Kleefsebaan 131 te Berg en Dal: De Kitselenberg
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwtype: villa
Bouwjaar: ca. 1875; gew. 1918 en 1929
Bouwstijl: neoclassicistisch
Architect: H. Thunnissen en Ch. Estourgie
Kenmerken: fors landhuis, witgepleisterd, met twee bouwlagen onder een grote samengestelde kap met een lage aanbouw tegen de zijgevels. Aan de voorzijde onderscheidt zich een groot, licht vooruitspringend geveldeel met loggia, zuilen van de Toscaanse orde en een fronton. Delen van het pand hebben een afgeplat schilddak met donkere pannen. Het huis staat hoog op de stuwwal in een landgoedachtige setting, met fraai uitzicht over de polder.
Vroegere functies: jachthuis, woonhuis, later klooster Filles de la Sagesse
Oude Kleefsebaan 132 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis (vakantieboerderij)
Bouwjaar: eind 18e eeuw (deel)/ eind 19e eeuw (voorhuis)
Bouwtype: T-boerderij
Kenmerken: bakstenen witgeschilderde boerderij met middenlangsdeel en dwars voorhuis op zwarte plint onder een rietgedekt schilddak, voorzien van meerruitsvensters met schuiframen en luiken. Aan de voorzijde grenzend aan archeologisch beschermd terrein met daarin resten van romeinse dakpanovens.
Vroegere functie: boerderij behorend bij Landgoed De Holdeurn
Oude Kleefsebaan ongenummerd te Berg en Dal: Terrein Holdeurn, Romeine pannenbakkerij
Archeologisch rijksmonument
Bouwjaar: 1e tot 3e eeuw na Christus
Huidige functie: natuurgebied/grasland
Kenmerken: Terrein waarin overblijfselen van een centrum voor de vervaardiging van aardewerk en dakpannen uit de Romeinse tijd. Als grondstof werd leem gebruikt, dat in de directe omgeving werd gewonnen. Tussen 1938 en 1942 werd een deel van de ovens blootgelegd door archeologen, sindsdien is het (vermoedelijk zeer omvangrijke) complex niet boven de grond waarneembaar.
Oude Kleefsebaan (ongen.) te Berg en Dal: terrein Holdeurn, leemkuilen
Rijksarcheologisch monument
Huidige functie: natuurterrein
Bouwjaar: 1e-3e eeuw
Kenmerken: tegen de helling van de Duivelsberg gelegen terrein met diverse leemkuilen, waarvan enkele met water zijn gevuld. Bij opgravingen is onder andere een Romeins bakkerijcomplex blootgelegd.
Vroegere functie: leemkuilen ten behoeve van pannenbakkerij.
Oude Kleefsebaan 136 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: restaurant behorend bij conferentiecentrum/hotel
Bouwjaar: eind 19e eeuw/begin 20e eeuw (waarschijnlijk op oudere grondslag)
Bouwstijl: neoclassicisme
Kenmerken: rechthoekig bakstenen vrijstaand landhuis onder afgeplat schilddak met donkere pannen op een gepleisterde plint, met de voorgevel uitkijkend op aflopend terrein met parkachtige aanleg. Voorgevel met hoeklisenen en hoofdgestel, symmetrische indeling en dakkapel met fronton. Aan de linkerzijde een houten serre op bakstenen borstwering. Voor het huis een terras met trappen en gebeeldhouwde vazen met fruitmotieven.
Vroegere functie: villa behorend bij Landgoed De Holdeurn. Van 1952 tot 1997 was hier de Katholieke Volkshogeschool voor plattelandsontwikkeling “Ons Erf” gevestigd. De parkachtige tuin werd in 1910 ontworpen door H. Poortman.
Oude Kleefsebaan bij nummer 136 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: representatieve ruimte bij conferentiecentrum/hotel
Bouwjaar: begin 20e eeuw
Bouwstijl: neoclassicisme
Kenmerken: rechthoekige bakstenen eenlagige bouwmassa met plat dak. De gevels zijn gemetseld in vlaams verband en eindigen met een kroonlijst als dakoverstek. De voorgevel heeft vijf vensterassen, waarin openslaande deuren.
Vroegere functie: Oranjerie behorend bij Landgoed De Holdeurn
Postweg 3 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie:
Bouwjaar: ca. 1900
Kenmerken: grijsgepleisterd bakstenen pand op rechthoekig grondplan onder een zadeldak met rode pannen met windveren langs de topgevels. Symmetrische voorgevel met schuiframen met getoogde bovendorpels, inpandig stalgedeelte met o.a. ijzeren stalramen en een mestluik.
Vroegere functie: kleine boerderij behorend bij Landgoed De Watermeerwijk. Tot 1928 stond het pand met de voorgevel aan de Meerwijkselaan, die nu verder naar het oosten aan de andere zijde van het water loopt.
Prinses Margrietlaan 1a te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: kantoor
Bouwjaar: 1929
Architect: mogelijk A. Busselaar en J.H.J. Kording
Bouwstijl: zakelijke stijl
Kenmerken: eenlaags meerkleurig bakstenen gebouwtje onder een schilddak met overstek op een hoge uitkragende plint met op de hoeken gemetselde bloembakken, aan de voorzijde een bakstenen toegangspartij met zwaar houten hekwerk. Vensters met stalen ramen en ijzeren beschermroosters.
Vroegere functie: Opjaagstation drinkwatervoorziening, gebouwd op initiatief van de “Stichting De Waterleiding Berg en Dal”, de eerste Gelderse streekwaterleiding. Tot die tijd moesten inwoners zelf voor hun drinkwater zorgen door waterputten te graven en was er een chronisch tekort aan water. Aan de Watertorenweg werd gelijktijdig een watertoren gebouwd naar ontwerp van dezelfde architecten.
Stollenbergweg 22-24 te Berg en Dal: De Moerbei
Gemeentelijk monument
Huidige functie: Woonhuis
Bouwjaar: ca. 1895
Architect: Abraham Salm
Kenmerken: wit gepleisterd pand van één bouwlaag hoog onder een ver overstekend schilddak met bruinrode asfaltleien. Het middenrisaliet van de symmetrische voorgevel heeft twee bouwlagen onder een overstekend schilddak. Boven de voormalige poortdoorgang bevindt zich een balkon.
Vroegere functies: koetshuis en koetsierswoning, tuinderij
Valkenlaagte 4 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: eind 19e eeuw
Bouwtype: hallenhuis
Kenmerken: gepleisterde voormalige boerderij van het hallenhuistype op zwarte plint onder een wolfsdak met donkere pannen. Asymmetrisch ingedeelde voorgevel met voordeur links en twee vensters met schuiframen en luiken. Zijgevels met door de dakvoet brekende vensters, de achtergevel is gewijzigd ten behoeve van woonfunctie.
Vroegere functie: boerderij behorend bij Landgoed De Holdeurn.
Watertorenweg 1 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: 1917
Kenmerken: bakstenen pand met gepleisterde plint op L-vormige grondslag onder een afgeplat dak met pannengedekt schild aan de voorzijde. Asymmetrisch ingedeelde voorgevel met rondbogig portiek waarin houten paneeldeur met ellipsvormig glaspaneel en glas-in-loodraampje achter smeedwerk met daarin de letters C en H verwerkt. Rechts een hardstenen jaarsteen met datering 1915 en initialen van de bouwers. Boven de portiek een gemetseld en gepleisterd pseudo-fries. Links een erker met balkon, de gevel eindigt hier in een klokgevel. Meerdere details in de voorgevel zijn gepleisterd.
Watertorenweg 3 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: technische ruimte KPN
Bouwjaar: 1958/uitbreiding 1963
Bouwstijl: traditionalisme (Delftse School)
Kenmerken: vrijstaand bakstenen gebouw op L-vormige grondslag onder een zadeldak met grijze pannen in een deels ommuurd plantsoen, rondom vier betonnen luchtschachten. De oorspronkelijke indeling is grotendeels bewaard gebleven en bevat twee slaapvertrekken, twee badkamers, bergruimten en een besmette kledingruimte met douche.
Vroegere functie: Commandopost van het Provinciaal Commando der Dienst Bescherming Bevolking. De BB was een niet-militaire instantie, gericht om burgers te helpen in geval van oorlog, in het bijzonder een atoomaanval. Na de onderkeldering en ondergrondse uitbreiding van de commandokamer in 1963 fungeerde het gebouw tevens als bunker.
Watertorenweg 12 te Berg en Dal: Mary
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1930
Architect: P.J.W. Leenders
Bouwstijl: kenmerken van expressionisme
Kenmerken: bakstenen deels gepleisterd pand met overwegend plat dak met leiengedekt schild aan de voorzijde, op rechthoekige grondslag, met oorspronkelijke lage aanbouw aan de achterzijde en een latere aanbouw links. Aan de voorgevel een rondbogig portiek, waarboven gepleisterde velden met de naam “Mary” in bruin op een witte ondergrond. Rechts een erker met balkon waarboven een aangekapte topgevel. Het metselwerk vertoont invloeden van het expressionisme, in het bijzonder de Nieuwe Haagse School.
Watertorenweg 43 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: watertoren Vitens NV
Bouwjaar: 1928-29
Architect: A. Busselaar en J.H.J. Kording
Bouwstijl: Amsterdamse School
Kenmerken: bakstenen, 26.6 meter hoog bouwwerk op achthoekige grondslag onder een laag spitsdak, voorzien van decoratief metselwerk in twee kleuren baksteen in expressionistische stijl. De oorspronkelijk open goot is in 1978 overdekt, waarbij ook enkele verticale glasstroken dichtgemetseld zijn.
Bijzonderheden: Tot 1929 moesten inwoners zelf voor hun drinkwater zorgen door waterputten te graven. Er was een chronisch tekort aan water. Door de aanleg van het openbare waterleidingnet kwam hier een eind aan. De watertoren heeft een capaciteit van 110.000 liter en is een van de hoogstgelegen watertorens van Nederland.
Zevenheuvelenweg 40 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: ca. 1916
Architect: mogelijk C.M.F.H. Estourgie
Bouwstijl: chaletstijl
Kenmerken: bakstenen pand op samengestelde plattegrond onder een overstekend wolfdak met aangekapt zadeldak met rode pannen en piron. Bijzondere kenmerken zijn het siermetselwerk en de vakwerk-achtergevel.
Vroegere functie: dienstwoning aan de oprijlaan van Landgoed Nederrijk, eigendom van de familie Jurgens. Van het landgoed zijn alleen de lanenstructuur, twee dienstwoningen, een koetshuis met woning en een loods of schuur gerealiseerd. Het landhuis zelf is er nooit gekomen.
Zevenheuvelenweg 42 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: 1916
Architect: mogelijk C.M.F.H. Estourgie
Bouwstijl: kenmerken van de chaletstijl
Kenmerken: bakstenen pand op vierkante grondslag onder een zadeldak met rode pannen, voorzien van geveltoppen met siermetselwerk en houten stijlen. De meerruitsvensters hebben segmentbogige blindvelden met siermetselwerk en natuurstenen decoratie. Links een aangekapte veranda.
Vroegere functie: boswachterswoning bij Landgoed Nederrijk, eigendom van de familie Jurgens. Van het landgoed zijn alleen de lanenstructuur, twee dienstwoningen, een koetshuis met woning en een loods of schuur gerealiseerd. Het landhuis zelf is er nooit gekomen.
Zevenheuvelenweg 44 te Berg en Dal
Germeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar: 1912
Architect: mogelijk C.M.F.H. Estourgie
Bouwstijl: kenmerken van de chaletstijl
Kenmerken: Vroegere functie: koetshuis met woning behorend bij Landgoed Nederrijk, eigendom van de familie Jurgens. Van het landgoed zijn alleen de lanenstructuur, twee dienstwoningen, een koetshuis met woning en een loods of schuur gerealiseerd. Het landhuis zelf is er nooit gekomen.
Zevenheuvelenweg bij nummer 44 te Berg en Dal
Rijksmonument
Huidige functie: Loods of schuur
Bouwjaar: ca. 1916
Architect: C.M.F.H. Estourgie
Bouwstijl: bouwtrant herinnerend aan de Zwitserse boerderijbouw
Kenmerken: gepleisterde bakstenen, deels houten loods op rechthoekige plattegrond onder een zadeldak met wolfseinden die een overstek vormen. Op de hoeken van de nok bevinden zich keramische pirons. De hoekkepers worden beëindigd door een draken- of vissenkop. De gepleisterde in baksteen opgetrokken gevels zijn binnen de gebintconstructie geplaatst en zijn voorzien van een plint waarin op regelmatige afstand poeren zijn aangebracht waarop de gebinten rusten. Onder de overstek bevinden zich vier grote gekoppelde vensters met zesruits ramen. Op de begane grond bevindt zich een grote boogvormige dubbele deur met een aan de bovenzijde door een ojiefboog afgesloten klinket. In het interieur bevindt zich een indrukwekkende houtconstructie.
Vroegere functie: loods of schuur behorend bij Landgoed Nederrijk, eigendom van de familie Jurgens. Van het landgoed zijn alleen de lanenstructuur, twee dienstwoningen, een koetshuis met woning en de loods of schuur gerealiseerd. Het landhuis zelf is er nooit gekomen. Alleen van de loods of schuur zijn ontwerptekeningen van de hand van Charles Estourgie bewaard. Hij ontwierp veel voor de familie Jurgens.
Zevenheuvelenweg bij nummer 47 te Berg en Dal
Gemeentelijk monument
Huidige functie: mobiele communicatie
Bouwjaar: ca. 1955
Kenmerken: betonnen raatbouwtoren met houten bekroning, gelegen in een bosperceel op de Vlierenberg. Gemaakt van prefab-betonnen elementen van de NV Raatbouw / NV Schokbeton, aan elkaar verbonden door bouten en moeren. Bovenin een observatiecabine waarin zich een statief met luchtwachtapparaat heeft bevonden.
Vroegere functie: luchtwachttoren van het Korps Luchtwachtdienst (KLD), in de Koude Oorlog geplaatst en bemand door vrijwilligers. Doel was het tijdig signaleren van vijandelijke vliegtuigen. Van de 139 gebouwde luchtwachttorens is dit een van de laatst overgebleven exemplaren. De torens werden overbodig door de komst van straaljagers en door geavanceerde radartechnieken. De luchtwachttoren in Berg en Dal heeft ook enige tijd gefungeerd als brandwachttoren.
Zevenheuvelenweg 54 te Berg en Dal: Huis Herwarden
Gemeentelijk monument
Huidige functie:
Bouwjaar: 1918-19 / kapel 1958
Architect: A. Donigo, Bureau Wiegerinck en Van Baal (kapel)
Kenmerken: bakstenen rechthoekig pand onder een samengesteld zadeldak met (links) rode Rijnlandpannen. Het pand bevindt zich in een parkachtige tuin, aangelegd rond 1906 naar ontwerp van de firma Copijn uit Groenekan. De entree is via een bordes bereikbaar en heeft een natuurstenen plaat met het opschrift “Herwarden”. De open veranda rechts is in de jaren 60 dichtgezet. Aan de achterzijde bevindt zich een erker. Het interieur is deels nog in oorspronkelijke staat.
Vroegere functie: op deze plek stond eerst Villa ’t Heiveld, gebouwd in 1906. Van 1949 tot 1957 klooster van de Dochters der Wijsheid. Sinds 1959 klooster / provincialaat van de Broeders van Barmhartigheid van Sint Joannes de Deo.
Zevenheuvelenweg 57 te Berg en Dal: De Groote Flierenberg
Gemeentelijk monument
Huidige functie: woonhuis/receptie camping
Bouwjaar: 1652
Bouwtype: T-boerderij
Kenmerken: bakstenen, oorspronkelijk gepleisterde, deels rietgedekte boerderij met middenlangsdeel onder een zadeldak en dwars voorhuis onder een schilddak. De oorspronkelijke gevelindelingen zijn gewijzigd, maar nog wel uit het metselwerk af te leiden. Muurankers geven het bouwjaar 1652 aan.
Vroegere functie: boerderij
Zevenheuvelenweg 65-67 te Berg en Dal: Lindenhof
Gemeentelijk monument
Huidige functie: dubbel woonhuis
Bouwjaar: ca. 1905-1915
Kenmerken: gepleisterd pand met bakstenen speklagen op rechthoekig grondplan onder een samengesteld dak met donkere pannen. In de voorgevel twee ingangsportieken met paneeldeuren met glas-in-lood en smeedijzeren raamhekken. Links een topgevel en houten serre met balkon. De venster- en deuropeningen worden merendeels afgesloten door blinde segmentbogen.