Veelgestelde vragen opvang jonge asielzoekers Berg en Dal
Op zaterdag 22 juli 2023 komt een groep jonge asielzoekers naar hotel Erica in Berg en Dal (dorp). Hieronder kunt u meer informatie hierover lezen. Dit doen we in de vorm van vragen en antwoorden. Deze informatie passen we aan, zodra we meer weten. En als u een indruk wilt van hoe de minderjarige jongens leven, en hoe de buurt het ervaart kunt u deze reportage(externe link) van 13 juli 2023 bekijken over de opvanglocatie in Groesbeek
Het besluit
Waarom heeft de gemeente dit besloten?
De gemeente heeft niets te besluiten. De eigenaar van het pand en het COA hebben een overeenkomst gesloten. Het pand heeft de juiste bestemming ('tijdelijk wonen') om alleenstaande minderjarige vluchtelingen te mogen opvangen. De enige rol die de gemeente heeft is zorgen voor onderwijs. Dat is de gemeente wettelijk verplicht.
Wanneer wist de gemeente dit en wanneer zijn de omwonenden erbij betrokken?
Aan het einde van de week van 7 juli kreeg de gemeente bericht van het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers). Het COA gaf aan dat ze een overeenkomst had met de eigenaar van een hotel in Berg en Dal om daar alleenstaande minderjarige vluchtelingen tijdelijk op te vangen. Op maandag heeft de burgemeester (de fractievoorzitters van) alle politieke partijen uit de gemeente gebeld. Ook al wist de gemeente toen weinig meer dan dat er een groep van zo’n 60 alleenstaande minderjarige vluchtelingen zou komen.
Vanaf dat moment zijn er overleggen geweest van de gemeente met het COA. De gemeente wilde meer weten om de omwonenden zo spoedig mogelijk in te kunnen lichten. Alleen de informatie dat er alleenstaande minderjarige vluchtelingen zouden komen was te weinig. In de overleggen met het COA is meer duidelijk geworden. Na overleg is besloten de omwonenden zo snel mogelijk, lees woensdag 12 juli, uit te nodigen voor een voorlichtingsbijeenkomst. Bij deze bijeenkomst, georganiseerd door COA, hebben het COA, de gemeente en Fletcher uitleg gegeven over de opvang en vragen van omwonenden beantwoord. De uitnodiging kregen de omwonenden op 11 juli. Op 12 juli had een journalist deze brief echter ook en werd alles al publiekelijk bekend voordat we de kans hadden om de bredere kring in Berg en Dal en anderen te informeren. Dat hadden we als gemeente netter gevonden.
Waarom moet dit zo snel?
Door de overvolle opvang in Ter Apel zoekt het COA panden in Nederland waar men snel asielzoekers kan huisvesten. Op het moment dat de pandeigenaar en het COA met elkaar in contact kwamen en tot overeenstemming kwamen is het COA verder gegaan. Het pand heeft al de juiste bestemming ('tijdelijk wonen'). Het COA heeft daar op doorgepakt. Er is dus geen tijd om ruim van tevoren omwonenden erbij te betrekken.
De locatie
Waarom in Berg en Dal en dat pand?
Het COA zoekt zelf contact met pandeigenaren door het hele land. Het COA zoekt niet specifiek in Berg en Dal. En in dit geval is het COA in contact gekomen met de pandeigenaar en hebben ze een overeenkomst gesloten. Dat gaat buiten de gemeente om. Dit is overigens heel gebruikelijk als instanties een pand zoeken. Daar heeft de gemeente geen rol bij. Ze zoeken alleen een pandeigenaar om tot een overeenkomst te komen.
Is dit nu een AZC (asielzoekerscentrum)?
De opvanglocatie in Berg en Dal is geen AZC maar een tijdelijke noodopvanglocatie. Tijdelijke noodopvanglocaties hebben een kortere looptijd en bieden doorgaans een lagere kwaliteit van opvang dan het COA hoort te bieden aan haar bewoners. Noodopvanglocaties zijn nodig omdat het COA op dit moment te weinig reguliere opvangplekken heeft voor de opvang van vluchtelingen in Nederland.
Hoe is de woonsituatie?
COA zal het gehele pand tijdelijk overnemen en de jongeren op de hotelkamers huisvesten. De jongeren slapen doorgaans in 2- of 4-persoonskamers in stapelbedden. Het hotel is in deze periode dus ook niet in gebruik als hotel, er zijn geen kamers te boeken in deze periode.
De bewoners
Wie komen er in de noodopvang?
In de noodopvang worden jongens tussen de 13 en 18 jaar (vooral tussen 15 en 18 jaar) opgevangen. Het gaat om jongens die zonder ouders of andere begeleiders in Nederland zijn aangekomen om asiel aan te vragen. Zij worden ‘alleenstaande minderjarige vluchtelingen’ genoemd. De nationaliteiten kunnen ook verschillen. In algemene zin kunnen we zeggen dat op dit moment het grootste deel van de asielzoekers die zich in Nederland meldt uit Syrië komt. En in iets mindere mate uit Eritrea, Afghanistan en Turkije komt. Voordat zij naar Groesbeek komen, zijn ze eerst opgevangen in het asielzoekerscentrum in Ter Apel. Daar moeten mensen zich melden na aankomst in Nederland.
Hoeveel vluchtelingen gaat (het dorp) Berg en Dal opvangen?
Het gaat om ongeveer 60 alleenstaande minderjarige vluchtelingen. Alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv) zijn jongeren tussen de 13 en 18 jaar (vooral 15-18) die zonder ouders of andere begeleiders in Nederland zijn aangekomen om asiel aan te vragen. In dit geval zijn het jongens. De nationaliteiten kunnen ook verschillen. In algemene zin kunnen we stellen dat op dit moment het merendeel van de asielzoekers die zich in Nederland meldt uit Syrië komt. En in iets mindere mate uit Eritrea, Afghanistan en Turkije komt. Wie er uiteindelijk in Groesbeek worden opgevangen is afhankelijk van de in- en doorstroom vanuit Ter Apel op het moment van ingebruikname van de opvang.
Tot wanneer gaat Berg en Dal vluchtelingen opvangen en hoe zeker is dat?
De opvang in Berg en Dal op deze locatie is tijdelijk. Het COA is op zoek naar locaties waar langdurige opvang mogelijk is, maar dit is slechts beperkt beschikbaar. Zodra er een geschikte locatie is zal de groep worden overgeplaatst en krijgt het hotel zijn functie weer terug. De overeenkomst van het COA met het hotel is voor 6 maanden. De bedoeling is dat de jongeren daarna naar een permanente(re) locatie gaan. Zodra die locatie er is, gaan de jongeren weg uit hotel Erica. Dat kan dus sneller maar ook langer dan 6 maanden zijn.
Hoe zit het met de gezondheid van de AMV?
Vluchtelingen uit landen waarin veel TBC voorkomt worden direct bij aankomst in Nederland gescreend. De GGD is alert op besmettelijke ziekten en grijpt wanneer nodig snel in.
En ze krijgen het vaccinatieprogramma aangeboden. Daarnaast wordt contact gelegd met de huisartsen in onze gemeente. Wanneer nodig verwijzen artsen patiënten door naar een specialist.
Gaan de minderjarige jongeren naar school?
Alle kinderen in Nederland vallen tot hun achttiende onder de Leerplichtwet, dus ook die in de noodopvang. Het aanbieden van onderwijs en zorgen dat kinderen er gebruik van maken is een gemeentetaak.
Wat gebeurt er in de opvang?
De jongeren ontvangen ‘bed, bad en brood’: ze kunnen slapen en krijgen maaltijden. En ze gaan naar school. Buiten de schooltijden is er begeleiding voor de jongeren. Specifiek voor deze groep minderjarigen en worden er verschillende activiteiten georganiseerd door organisaties en partijen uit de onze gemeente. Ze leren onze normen en waarden. En ze leren het dagelijkse leven in Nederland kennen. Bijvoorbeeld hoe het openbaar vervoer werkt en leren koken.
Is de noodopvang toegankelijk voor inwoners van Berg en Dal?
Door de privacy van de tijdelijke bewoners is de opvang alleen toegankelijk voor de tijdelijke bewoners en medewerkers van COA.
Komen er later meer asielzoekers?
Die kans is heel klein, omdat de gemeente Berg en Dal op de beide locaties een evenredige hoeveelheid amv’ers opvangt. Met andere woorden: iedere gemeente in Nederland moet naar omvang van die gemeente een bepaalde hoeveelheid asielzoekers opvangen. De gemeente Berg en Dal voldoet aan die ‘norm’.
Veiligheid
Wat zijn de ervaringen met de AMV'ers tot nu toe?
In Groesbeek wonen sinds oktober 2022 zo'n 50 minderjarige asielzoekers. Een vergelijkbare groep qua samenstelling als in hotel Erica: jongens van 14 tot 18. Bij een recente open dag van de locatie in Groesbeek bleken de omwonden positief over hun buren. Enkele media hebben hier aandacht aan besteed:
Omroep Gelderland (Link volgt)
Goed om te weten: deze jongeren willen heel graag in Nederland blijven. Ze snappen dat ze de kans daarop verkleinen als ze voor ernstige overlast zorgen. Dit alles biedt natuurlijk geen garanties, maar is goed om te weten.
Wat gebeurt er om eventuele overlast voor omwonenden te beperken?
Het COA is verantwoordelijk voor de opvang en begeleiding van de jongeren. Overdag gaan de jongeren naar school omdat ze allemaal leerplichtig zijn. Daarnaast probeert het COA met hulp van lokale organisaties, verenigingen en vrijwilligers ontspanningsactiviteiten te organiseren. Er is begeleiding aanwezig op de locatie: 24 uur per dag en 7 dagen in de week. Ook is er beveiliging aanwezig tijdens de nacht. Daar is geen concrete aanleiding voor. Maar voor meer zekerheid en voor het veilige gevoel helpt het. Buiten de locatie is de politie verantwoordelijk voor handhaving van de openbare orde.
De jongeren worden actief gewezen op alle (huis)regels en de sancties(straffen) die volgen als ze zich er niet aanhouden.
Wat kan ik merken van de komst van de jongeren?
Uit ervaring van andere locaties waar jonge vluchtelingen zijn opgevangen blijkt dat de jongeren veel op de opvang en in de directe omgeving verblijven. Deze eerste periode in Nederland kunnen zij gebruiken om te rusten. De jongeren zijn vrij om hun omgeving te verkennen. Ze kunnen aan diverse (georganiseerde) activiteiten meedoen, winkels bezoeken en de omgeving verkennen.
Wat doet de gemeente als het uit de hand zou lopen op de noodopvang?
Zoals dat in het dagelijks leven ook gebeurt grijpen politie en Openbaar Ministerie in.
Worden de mensen gescreend?
Alle asielzoekers die in Nederland aankomen worden door de Vreemdelingenpolitie gescreend.
Mogen de bewoners gaan en staan waar ze willen?
Ja, een opvanglocatie is geen gevangenis. De bewoners -ook de jongeren- hebben dezelfde rechten als ieder ander in Nederland. Wel is het zo dat we hechten aan structuur: ontbijt, school, meldplicht, avondeten etc. Daarbij worden alle jongeren geacht ’s avonds om 22 uur binnen te zijn. Als ze later thuis willen komen zullen ze daar, net als andere jongeren van hun leeftijd, een reden voor moeten hebben.
Aan welke regels moeten de bewoners zich houden?
Al de jongeren hebben twee keer per dag een meldplicht. Ze mogen geen overlast veroorzaken en vallen onder de leerplicht. Wat betekent dat ze gewoon naar school gaan overdag. Verder zijn er verplichte activiteiten waar ze aan deel moeten nemen en vrijwillige activiteiten waar ze aan deel mogen nemen. Ook gelden er voor de jongeren huisregels.
Wat gebeurt er als de bewoners zich niet aan de huisregels houden?
Als jongeren zich niet aan de huisregels houden volgt er eerst een gesprek, net als in een gewone gezinssituatie. Bij herhaaldelijke overtredingen zullen er maatregelen worden genomen. Dit kan variëren van alternatieve straffen zoals tuinonderhoud of corvee tot het inhouden van geld. Bij structurele of aanhoudende overlast bestaat de mogelijkheid van overplaatsing.
Is er begeleiding en/of bewaking? Hoeveel mensen en op welke tijden/dagen?
Er is 24 uur per dag begeleiding aanwezig. Overdag zijn dat 4 tot 6 begeleiders, ’s avonds en ’s nachts 2 tot 3. In de avond en nacht gaat het om zogeheten ‘wakkere diensten’ (medewerkers die dus niet zelf gaan slapen).
Waar kunt u terecht met vragen, klachten en problemen?
Overdag en ’s avonds zijn medewerkers van het COA op de locatie aanwezig: 24 uur per dag, 7 dagen in de week. Tijdens de nacht zijn er beveiligers op en rondom de locatie. Heeft u vragen aan het COA of ervaart u hinder? Neem dan contact op met het COA. Zij zijn 24 uur per dag bereikbaar. De contactgegevens van de locatie in Groesbeek staan vanaf het moment van ingebruikname op www.coa.nl/groesbeek. Heeft u al vragen voordat de opvang opent? Neem dan contact op met de COA Informatielijn: 088-7157000 of per e-mail via info@coa.nl. Bij spoed belt u de politie op 112. Als u de politie nodig heeft, maar het is geen spoed, belt u 0900 8844.
Overige vragen
Wat zijn de ervaringen van de (omwonenden van de) locatie in Groesbeek?
In Groesbeek wonen sinds oktober 2022 ongeveer 50 AMV’ers. Overdag gaan zij naar school. Daarnaast volgen ze dagbesteding. Zo sporten ze bijvoorbeeld op een sportschool, onder begeleiding. Half juni 2023 bleek tijdens een open dag voor de buurt dat omwonenden geen overlast ervaren. Verschillende omwonenden waren zelfs blij met hun nieuwe buren. Dit biedt geen garantie voor opvang van andere jongeren op een andere locatie. Het geeft wellicht wel een indicatie wat omwonenden kunnen verwachten.
Wat gaat een dergelijke opvang kosten en wie betaalt dat?
COA heeft de volledige verantwoordelijkheid voor de opvang. Dus ook voor de financiën.
Wat is het verschil tussen een noodopvang en een crisisopvang?
In een tijdelijke noodopvang (zoals in Groesbeek) kunnen vluchtelingen het begin van hun asielprocedure afwachten. Hiermee geeft het ruimte in de aanmeldcentra. Van ‘crisisnoodopvang’ is sprake als kortstondig zo’n grote piek optreedt in de vluchtelingeninstroom dat er uitgeweken moet worden naar provisorische opvanglocaties zoals sporthallen. Die situatie hadden we in Nederland in oktober 2015. Toen reden letterlijk bussen met vluchtelingen door het land, op zoek naar plekken om vluchtelingen soms slechts enkele uren op adem te kunnen laten komen.
Wat is het verschil tussen een asielzoeker, een vluchteling en een statushouder?
Een asielzoeker is iemand die in Nederland bescherming heeft aangevraagd. Een vluchteling is iemand van wie de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in de asielprocedure heeft vastgesteld dat hij of zij gevaar loopt in het land van herkomst. Hij of zij krijgt dan een asielvergunning. Zodra een asielzoeker als vluchteling erkend is en in Nederland mag blijven, krijgt diegene een tijdelijke verblijfsvergunning voor vijf jaar.
Een vluchteling met een verblijfsvergunning wordt een ‘statushouder’ genoemd. Hij of zij mag vanaf dat moment volwaardig deelnemen aan de Nederlandse samenleving en integreren. Als iemand ten minste vijf jaar met een verblijfsvergunning in Nederland woont, Nederlands spreekt en met goed gevolg een inburgeringsexamen aflegt, kan hij of zij het Nederlanderschap aanvragen.
Wie verblijven in een asielzoekerscentrum (Hotel Erica is overigens geen AZC)?
Asielzoekers en vluchtelingen worden opgevangen in asielzoekerscentra (AZC’s). In een AZC verblijven zowel mensen van wie de asielaanvraag in behandeling is als mensen die al een asielstatus kregen maar voor wie nog geen huisvesting beschikbaar is.
Waarom is noodopvang nodig?
Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) heeft problemen met de opvang van asielzoekers. De asielzoekerscentra (AZC) in Nederland zijn overvol. De instroom van asielzoekers neemt nog steeds toe (mensen uit Midden-Oosten, maar ook inhaalslag vluchtelingen en na-reizigers door corona). En de uitstroom van statushouders naar woningen in gemeenten stagneert door druk op de woningmarkt. Daarom deed het kabinet een oproep aan gemeenten om het azc in het Groningse Ter Apel te ontlasten door de helpen met de opvang van asielzoekers.
In Groesbeek is het iets anders. Daar hebben de eigenaar van het pand en het COA samen een overeenkomst gesloten. En omdat de bestemming van het pand 'bijzonder wonen' is, hebben ze geen toestemming nodig van de gemeente Berg en Dal.
Wat is het COA?
Wie in Nederland asiel aanvraagt, heeft recht op opvang. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) biedt deze opvang. Zij begeleiden hen naar een toekomst in Nederland of daarbuiten. De belangrijkste taken van het COA zijn:
- Onderdak bieden aan asielzoekers.
- Hen begeleiden naar een toekomst in Nederland of daarbuiten.
- Opvanglocaties verwerven en beheren.
- De veiligheid en leefbaarheid in de opvanglocaties handhaven.
- Asielzoekers voorzien van noodzakelijke middelen.
- Kijk voor meer informatie op www.coa.nl.