Vergunning monumenten

Zowel in de Erfgoedwet 2016 als in de Erfgoedverordening Berg en Dal 2023 staat dat een eigenaar van een monument zijn of haar pand niet mag afbreken én niet mag wijzigen, tenzij er een vergunning voor is verleend.

Het is dus niet zo dat u nooit iets mag veranderen aan een monument. Wilt u uw pand verbouwen of wijzigen? Dan moet u als eigenaar van een monument een omgevingsvergunning aanvragen.

De Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) verleent de vergunningen namens de gemeente. Uw plannen worden getoetst door welstands- en monumentenadviseur(s) in de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Indien nodig wordt samen met de eigenaar bekeken op welke manier het monumentale karakter van het pand het best behouden kan blijven. Behalve met de monumentale waarden wordt óók rekening gehouden met de gebruiksbestemming. Meer informatie vindt u in de Erfgoedverordening Berg en Dal 2023.

Wel of geen vergunning nodig?

U hebt géén vergunning nodig voor werkzaamheden waarbij detaillering, profilering, vormgeving, materiaalsoort en kleur van het monument niet wijzigen, zoals bijvoorbeeld het overschilderen van de buitenkozijnen in dezelfde kleur, het vervangen van kapotte ruiten, het opstoppen van rieten daken of vervangen van enkele dakpannen. U hebt ook géén vergunning nodig voor normaal onderhoud aan de buitenkant van monumenten. Het gaat dan om werkzaamheden waarbij niets aan de buitenkant en de terreininrichting gewijzigd wordt.

Via  het Omgevingsloket kunt u nagaan of u een vergunning moet aanvragen. U kunt de aanvraag meteen digitaal indienen. Voor een aanvraag omgevingsvergunning zijn leges verschuldigd

Het is aan te bevelen vóór dat u een vergunning aanvraagt contact op te nemen met de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN). In een conceptaanvraag (voorheen vooroverleg) kunt u uitleggen wat u wilt gaan doen zodat de ODRN kan nagaan of dit mogelijk is. Zo voorkomt u dat u een aanvraag indient die later wordt afgewezen.

Monumenten en duurzaamheid

Heeft u plannen voor isolatie of andere energiebesparende maatregelen? Het verduurzamen van een monument kan best wel wat voeten in aarde hebben. De maatregelen kunnen zelfs negatieve gevolgen hebben in technisch en esthetisch opzicht. Neem daarom altijd contact met ons op of maak een afspraak met het Energieloket. Dan kunnen we u op weg helpen.

In monumenten zijn standaardoplossingen voor verduurzaming niet altijd mogelijk. Dat betekent niet dat er geen enkele duurzaamheidsmaatregel mogelijk is. Bij monumenten controleren we altijd of duurzaamheidsmaatregelen de cultuurhistorische waarden van een gebouw aantasten. Daarom is er bij monumenten altijd een vergunning nodig voor die duurzaamheidsmaatregelen. In sommige gevallen betekent dit dat we een andere maatregel voorstellen. Of dat een voorgenomen maatregel simpelweg niet kan. 

Om aanvragen waarin isolatiemaatregelen zijn opgenomen te toetsen, heeft de gemeente Berg en Dal een eigen toetsingskader. Dit toetsingskader is hier te vinden. In de bijlage bij het toetsingskader is opgenomen hoe de gemeente met vergunningsaanvragen voor het isoleren van vensters, daken, gevels en vloeren in monumenten omgaat.

Eigenaren van panden en planopstellers voor het verduurzamen van monumenten adviseren wij om het detailboek “Een warme jas – over het mooi en goed verduurzamen van oude huizen”, een initiatief van de provincie Gelderland en de gemeenten Rheden, Ede en Arnhem, te raadplegen. In dit uitgebreide handvest staat een degelijk plan van aanpak beschreven en het boek is rijk geïllustreerd met wenselijke en ook niet wenselijke detailuitwerkingen.
Eigenaren kunnen ook een deskundige duurzame monumentenadviseur inschakelen. Daarmee krijgt u een idee welke plannen kansrijk zijn bij uw monument. Op basis daarvan kunt u plannen maken. Via het Nationaal Restauratiefonds is er een vergoedingsregeling voor het inschakelen van monumentenadviseurs met expertise op duurzaamheid. Die regeling geldt voor monumenteneigenaren die gebruik maken van een adviseur die is opgenomen in hun register als deskundige partij. We adviseren altijd om een totaalplan te (laten) maken voor het verduurzamen van uw monumentale pand.

Bij specifieke vragen of een bespreking van een duurzaamheidsadvies met de gemeente kunt u gebruik maken van het Energieloket. Let erop dat u bij het inplannen van een afspraak vermeldt dat u komt overleggen over een beschermd monument. 
Als de plannen al concreter zijn, kunt u een conceptaanvraag (voorheen: vooroverleg) bij de Omgevingsdienst Regio Nijmegen, of een omgevingsvergunning aanvragen. 

Zonnepanelen op beschermde monumenten
De gemeente Berg en Dal heeft eigen beleid voor zonnepanelen op beschermde gemeentelijke en rijksmonumenten. In sommige gevallen kunt u vergunningsvrij zonnepanelen op beschermde monumenten plaatsen. Of u wel of geen vergunning nodig heeft en of er andere voorwaarden gelden, is terug te vinden in de nadere regels en beleidsregel zonnepanelen op beschermde monumenten.

Informatie voor monumenteneigenaren

Het Nationaal Restauratiefonds heeft voor eigenaren van gemeentelijke monumenten en voor rijksmonumenten een gids ontwikkeld met daarin praktische informatie over wat het betekent om een monument te bezitten, te onderhouden en een overzicht van de financiële regelingen die voor eigenaren beschikbaar zijn. Daarnaast vindt u in de gids praktische tips over de organisaties waarmee u te maken kunt krijgen en die u kunnen adviseren. De gids kan via het Nationaal Restauratiefonds aangevraagd worden.