Monumenten zijn zaken met een bijzondere waarde voor ons allemaal. Dit kan zijn omdat ze getuigen van belangrijke gebeurtenissen uit het verleden, omdat bijzondere bouwmethodes zijn toegepast, omdat ze onderdeel uitmaken van een groter geheel, of omdat ze gewoon mooi zijn. Monumenten bepalen mede onze identiteit. Om ervoor te zorgen dat waardevolle panden, terreinen of objecten voor de toekomst bewaard blijven, kunnen ze als monument worden aangewezen. Typische gebouwen die als monument zijn aangewezen, zijn grote historische kerken, kastelen of landhuizen. Het begrip is veel ruimer. Ook boerderijen, woonwijken, bruggen, fabrieken, tuinen, lantaarnpalen en archeologische vindplaatsen kunnen op een monumentenlijst staan. Er zijn twee soorten monumenten: rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten.

Gemeentelijke monumenten

De naam zegt het al: gemeentelijke monumenten worden door de gemeente aangewezen. Dit type monumenten is vooral van lokaal of regionaal belang. De regelgeving met betrekking tot beschermde gemeentelijke monumenten is vastgelegd in de Erfgoedverordening Berg en Dal 2023(externe link). Gemeentelijke monumenten mogen niet zonder toestemming van het college van Burgemeester en Wethouders worden afgebroken, beschadigd of ingrijpend gewijzigd. Op de gemeentelijke monumentenlijst van Berg en Dal staan 286 gemeentelijke monumenten.

Rijksmonumenten

Rijksmonumenten zijn van nationaal belang. Het zijn vaak goed bewaard gebleven voorbeelden van bouwwerken die ons iets vertellen over de architectuurgeschiedenis en de sociale geschiedenis van Nederland. De bescherming van rijksmonumenten is geregeld in de Erfgoedwet 2016(externe link). Rijksmonumenten worden aangewezen door de minister en mogen niet zonder toestemming van de minister, lees de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed(externe link) (RCE) worden afgebroken, beschadigd of ingrijpend gewijzigd. In het Rijksmonumentenregister(externe link) komen op dit moment 110 monumenten in onze gemeente voor.

Monumentenschildje

De gemeente Berg en Dal stelt voor rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten een monumentenschildje beschikbaar. Op het schildje staat het gemeentewapen van de gemeente Berg en Dal.

Het gemeentewapen is een samenvoeging van de vroegere gemeentewapens van Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen. Op het wapen staat in het eerste kwartier het wapen van de vroegere heren van Groesbeek. Vervolgens het wapen van de heren van Berg(h) die samen met de Van Bylandts, Lyndens en Arkels de scepter zwaaiden over Millingen. In de onderste schildhelft staat de vijfbladige roos van de heren van Ubbergen.

Woont u in een monument in gemeente Berg en Dal en heeft u nog geen monumentenschildje? Neem dan contact op met de gemeente.